Deze VVSG-webinar van 26.04.2024 ging inhoudeijk over het melden en voorkomen van discriminatie op de private huurwoningmarkt. We gaven inzicht in het melden van woondiscriminatie aan de hand van toelichtingen door het VMRI en LEVL en tonen ook drie goede praktijken. We sloten de webinar af met een Q&A.

De linken naar de opname per toelichter vind je hieronder. 

Toelichters 

Het Vlaams Mensenrechteninstituut (VMRI). actief sinds maart 2023, beschermt en bevordert als onafhankelijk instituut de mensenrechten in Vlaanderen. Het  VMRI behandelt enkel meldingen die onder de Vlaamse bevoegdheden vallen, zoals wonen en huisvesting. Maak kennis met de werking en rol van het VMRI en de mogelijke interactie met de meldpunten wonen. Toelichting door David Dessin, afdelingshoofd bewustwording, onderzoek en advies en Marco Van Haegenborgh, onderhandelaar, bij het VMRI

Bekijk de toelichting van het VMRI hier

LEVL publiceerde in 2023 de handleiding ‘Een inclusief toegangsbeleid voor meldpunten discriminatie en racisme’. Een praktische tool voor alle soorten meldpunten die willen inzetten op een inclusief toegangsbeleid. Toelichting door Rafke Pijls, medewerker antiracisme en integratie en Kathleen Van Den Daele, directeur, bij LEVL. 

Bekijk de toelichting van LEVL hier

3 goede praktijken aan het woord

Het IGS Wonen aan de Demer heeft een proactieve aanpak om discriminatie op de huurmarkt te voorkomen en aan te pakken. Zo begeleiden ze huurders actief in hun zoektocht naar een woning en volgen ze huuradvertenties in de steden actief op om in geval van discriminatie te kunnen ingrijpen.
Toelichting door Wesley Coomans, coördinator IGS Wonen aan de Demer. 

Bekijk de toelichting van Wesley Coomans hier

Discriminatie op de huurwoningmarkt is een dagelijkse realiteit waarmee de meeste erkende nieuwkomers te maken krijgen. Dat is in Kruibeke niet anders. 
Als er zich meer dan 50 kandidaten aandienen voor een woonst, is de kans enorm klein dat de meest kwetsbaren hier aanspraak op kunnen maken. Lokaal bestuur Kruibeke besloot om storytelling in te zetten om op die manier de erkende vluchtelingen een gezicht en een stem te geven. Huiseigenaars en immomakelaars worden sinds een half jaar via menselijke verhalen benaderd, waardoor ze kennis kunnen maken met de ‘mens achter het etiket vluchteling’. Met resultaat! 
Toelichting door Katya Verstraelen, netwerk- en integratiecoach bij Kruibeke.

Bekijk de toelichting van Katya Verstraelen hier

Stad Antwerpen heeft een actieplan om gelijke kansen op de huurwoningmarkt te bevorderen. De acties uit het plan informeren, sensibiliseren en versterken makelaars, verhuurders en (toekomstige) huurders die discriminatie ervaren. Het Infopunt Discriminatie Huurwoningen, opgestart in 2023, past binnen dit non-discriminatiebeleid. Burgers, vastgoedmakelaars, verhuurders en ondersteunende organisaties kunnen terecht bij dit infopunt voor al hun vragen rond discriminatie op de huurwoningmarkt. Ook bij nood aan een luisterend oor en gesprek over deze problematiek kan de Antwerpenaar steeds bij het infopunt terecht. 
Toelichting door Zoë Thielemans, projectmedewerker non-discriminatie bij stad Antwerpen.

Bekijk de toelichting van Zoë Thielemans hier

Vragen en Antwoorden

Stel, de melder van een klacht is iemand anders dan de persoon die gediscrimineerd wordt. In welke mate wordt die melder betrokken of kan die melder betrokken worden bij de afhandeling?

Marco Van Haegenbergh: "Stel dat iemand anders het meldt is het belangrijk dat deze persoon (de melder) aangeeft of die wil betrokken worden bij het ganse traject en dan heb ik het over het traject bij een klacht over discriminatie. Dit betekent dat de melder betrokken blijft bij de bemiddeling en ook beschikbaar is voor de Geschillen Kamer. Het slachtoffer geeft hiervoor de toestemming.

Wij kijken altijd naar het belang dat de melder heeft. Je kunt ook als organisatie mee in het traject betrokken worden bijvoorbeeld wat LEVL doet, maar ook dan moet je een belang kunnen aantonen. LEVL is een organisatie die opkomt tegen racisme en discriminatie. In dit geval is het belang duidelijk aantoonbaar. Dat moet dan ook formeel In de statuten staan en dergelijke meer. Voor organisaties zoals woondiensten is het niet zo evident om dit belang te kunnen aantonen. Wel is het altijd goed om op de hoogte te blijven en betrokken te blijven, opnieuw en enkel als je over de toestemming van het slachtoffer beschikt."

In verband met toestemming geven, is hiervoor een model voor beschikbaar?

Marco Van Haegenbergh: "We hebben hiervoor wel sjablonen maar je kunt dit ook zelf eenvoudig opstellen. Het belangrijkste is dat het op formele wijze gebeurt, bijvoorbeeld kan de toestemming via e-mail worden gegeven. Dit is al voldoende."

Hoe lang is de doorlooptijd en hoe snel wordt er gereageerd op een melding?

Marco Van Haegenbergh: "Dit is een moeilijke vraag om te beantwoorden omdat ik er geen exacte termijn kan op kleven. Wij begrijpen dat mensen natuurlijk nood hebben aan een woning. Als er melding wordt gemaakt van mogelijke discriminatie gaat het VMRI niet focussen om deze mensen zo snel mogelijk aan een andere woning te helpen maar eerder op het discriminatie-aspect.

Wat is dan de preciese doorlooptijd? Ja, dat kan variëren van 2 weken een maand tot 6 maanden, afhankelijk van. Hoe snel is ook de reactie van de tegenpartij hè? Wij gaan eerst het totale beeld helder te krijgen.
Als dat beeld van in het begin heel snel, heel duidelijk is, pakken wij zo snel mogelijk met de tegenpartij contact op en vragen wij om samen rond de tafel te gaan zitten. En we nemen ook altijd contact met de verweerder op. Dus met de eigenaar of het immo kantoor.

Kathleen Van Den Daele: "Als we kijken naar onze eigen doorlooptijd van de dossiers waar wij mee bezig zijn, dan zien we toch tussen de aanvang en bemiddelingsgesprek er 4 maanden overgaat. Dat is echt wel afhankelijk van situatie tot situatie."

Kan aan het VMRI ook advies gevraagd worden zonder dat er effectief een klacht is neergelegd? Bijvoorbeeld wanneer vastgesteld wordt dat een procedure niet gerespecteerd wordt en dit tot eventuele discriminatie kan leiden?

Marco Van Haegenbergh: "Er zijn verschillende soorten adviezen die wij kunnen geven. Je hebt onze adviezen aan overheden zoals de Vlaamse overheid of een lokale overheid bij het opstellen van een beleidsdocument.

Wij zijn wat terughoudend om ons echt uit te spreken over een bepaalde case. Dit is de verantwoordelijkheid van de Geschillen Kamer, zij zijn de mensen die uiteindelijk moeten beslissen of er sprake is van discriminatie. Onze adviserende rol ligt eerder in handreikingen geven, informatie geven maar we gaan nooit zelf echt een oordeel formuleren."

Hoe kan LEVL lokale besturen ondersteunen?

Kathleen Van Den Daele: "We hebben sowieso een opdracht vanuit Vlaanderen om lokale actoren te ondersteunen. We beschikken ook over handson tools die moduleerbaar zijn en dus veelzijdig inzetbaar. Per case zijn we bereid om hierover mee na te denken en in gesprek te gaan.

LEVL is ook erkend dienstverlener voor het uitvoeren van correspondentie testen voor lokale besturen. Daarnaast doen we ook de begeleiding en ondersteuning bij het maken van een actieplan."

Zijn makelaars bereid om deel te nemen aan vormingen om discriminatie te voorkomen?

Zoë Thielemans: "Met de stad Antwerpen, hebben we inderdaad een samenwerking lopen met het Beroepsinstituut voor Vastgoedmakelaars (BV). Zij geven fysieke vormingen maar hebben ook e-learning modules. 

Alleen erkende vastgoedmakelaars en hun medewerkers kunnen bij het BV terecht. Het e-learning module is wel een open module: vastgoedmakelaars, verhuurders en studenten kunnen deze volgen en dit over gans Vlaanderen."