Deelnemen aan het bestuur
Als gemeente- en OCMW-raadslid ben je een volksvertegenwoordiger die als mede-inwoner het vertrouwen krijgt om namens de bevolking samen met de andere raadsleden beslissingen te nemen. Belangrijk is wel dat je als individueel raadslid geen beslissingsbevoegdheid hebt. Beslissen doet de raad als orgaan. Gaat meer dan de helft van de raadsleden akkoord met een voorstel, dan pas is er een beslissing. Als raadslid heb je dus geen persoonlijke bestuursbevoegdheid, maar heb je de plicht mee te werken aan de totstandkoming van beslissingen en het beleid van het bestuur. Je weegt lokale behoeften tegen elkaar af en zorgt mee voor goed doordachte en onderbouwde beleidskeuzes. Soms ben je als raadslid ook mee bestuurder van instellingen en diensten van gemeente en OCMW. Het is belangrijk om een goede professionele relatie te ontwikkelen met het managementteam.
Democratische controle waarborgen
Nadat de grote lijnen van het beleid uitgetekend werden door de raad, zullen het college en het vast bureau daar verder mee aan de slag gaan. Als raadslid is het jouw taak om toe te kijken of het beleid goed uitgevoerd wordt en de regels daarbij gevolgd worden. Om die taak goed te kunnen uitvoeren heeft de decreetgever je verschillende rechten gegeven die een “gewone” burger niet heeft. Zo heb je bijvoorbeeld het recht om punten op de agenda van de raadsvergadering te zetten, heb je een verregaand inzagerecht in de documenten van de gemeente, heb je het recht om de diensten van de gemeente te bezoeken en kan je mondelinge en schriftelijke vragen stellen aan de burgemeester en aan het college van burgemeester en schepenen.
Organiseren van burgerparticipatie
Als raadslid heb je mee het beleid uitgetekend en leg je mee verantwoording af voor de keuzes die de gemeente en het OCMW maken. Ook al heb je anders gestemd of ben je het niet eens met het beleid, dan nog informeer je de burger waarom de raad wél zo gestemd heeft. Uiteraard kan je daarbij aangeven waarom je het er zelf niet mee eens bent. Cruciaal daarbij is dat je de burger steeds informeert met feiten en achtergronden. Belangrijk is ook dat je de burger probeert te betrekken. Het is de taak van de gemeenteraad om de participatie van de bevolking te organiseren. Als raadslid denk je mee na over hoe dat zinvol kan gebeuren.