De provincie Limburg zet zich als ondersteuner in op alle werven:
Werf 1 "laten we een boom opzetten": vergroening
- Doelstelling: één boom extra per Vlaming tegen 2030 (+6,6 miljoen bomen extra vanaf 2021 t.e.m. 2030);
- Doelstelling: 1/2de meter haag of geveltuinbeplanting per Vlaming tegen 2030 (+3.300 km extra vanaf 2021 t.e.m. 2030)
- Doelstelling: één extra natuurgroenperk per 1000 inwoners tegen 2030 (=6.600 perken vanaf 10m2 t.e.m. 2030)
Werf 2 “verrijk je wijk”: energiebesparende renovatie en coöperatieve energieprojecten.
- Doelstelling: 50 collectief georganiseerde energiebesparende renovaties per 1.000 wooneenheden vanaf 2021 t.e.m. 2030.
- Doelstelling: 1 coöperatief/participatief hernieuwbaar energieproject per 500 inwoners tegen 2030 met een totaal geïnstalleerd vermogen van 216 MW vanaf 2021 t.e.m. 2030 (+12.000 perojecten in 2030)
- Ondersteuning opstart energiegemeenschappen of projecten rond energiedelen
Werf 3 “elke buurt deelt en is duurzaam bereikbaar”: elektrische deelwagens, laadpunten en fietspaden.
- Doelstelling: per 1.000 inwoners 1 “toegangspunt” voor een (koolstofvrij) deelsysteem tegen 2030 (=6.600 toegangspunten);
- Doelstelling: per 100 inwoners 1 laadpunt tegen 2030 (=66.000 laadpunten)
- Doelstelling: 1m nieuw of structureel opgewaardeerd fietspad extra per inwoner vanaf 2021 t.e.m. 2030
Werf 4 “Water is het nieuwe goud”: ontharding een opvang- en infiltratiecapaciteit.
- Doelstelling: 1m2 ontharding per inwoner vanaf 2021 t.e.m. 2030 (= 6,6 miljoen m2 ontharding)
- Doelstelling: per inwoner 1m3 extra opvang van hemelwateropvang voor hergebruik, buffering en infiltratie voor regenwater vanaf 2021 t.e.m. 2030 (=6,6 miljoen m3 extra regenwaer dat wordt opgevangen door hergebruik of infiltratie).
Het concrete aanbod van de provincie Limburg vind je hieronder per werf.
Daarnaast is ook financiële steun mogelijk. Om de Limburgse gemeenten te ondersteunen bij het uitvoeren van de lokale klimaatplannen voorziet de provincie, naast inhoudelijke ondersteuning ook financiële ondersteuning in de vorm van een subsidiereglement. Via dit reglement kan de provincie terreinrealisaties en investeringen subsidiëren die aansluiten bij het gemeentelijk klimaatbeleid met een duidelijke mitigatie- en/of adaptatie-impact. Dit reglement kan dus voor elke Werf worden ingezet.
1. Werf "Laten we een boom opzetten"
- Campagne Limburgse klimaattuinen
Via deze campagne enthousiasmeren en ondersteunen we Limburgse gemeenten en hun inwoners om hun tuinen klimaatrobuust in te richten.
Het ondersteunend aanbod voor de gemeenten bestaat uit:
- het project ‘de Klimaattuincoach’ (betalend aanbod), dat voorlopig plaats vindt in 3 pilootgemeenten, maar bij succes vanaf 2022 opgeschaald wordt naar heel Limburg;
- een gratis aanbod van 5 verschillende infosessies rond klimaatrobuuste tuinen;
- voorbeeldreglementen voor premies.
- Campagne groendaken en groengevels
Vanaf 2022 lanceert de provincie Limburg een campagne rond groendaken en groengevels. Deze campagne omvat o.a.:
- een communicatie- en informatieluik naar inwoners over de aanleg van groendaken en groengevels, inclusief een Huisdokterbezoek (betalend aanbod volgens de standaard Huisdoktertarieven);
- voorbeeldreglementen rond groendaken en groengevels;
- een draaiboek voor de aanleg van een groene gevelstraat;
- een draaiboek voor een geveltuintjescampagne;
- informatieverstrekking rond de klimaatadaptieve renovatie van gemeentelijk patrimonium met nadruk op groendaken en groengevels.
- Campagne Klimaatbomen in Limburg
In 2021 lanceerde de provincie Limburg i.s.m. het Centrum Duurzaam Groen en het Provinciaal Natuurcentrum de campagne ‘Klimaatbomen in Limburg’. Deze campagne heeft als doel om de gemeenten te ondersteunen bij het aanplanten van klimaatbomen. De website www.klimaatbomeninlimburg.be vormt het fundament van deze campagne, met o.a. een zoekfunctie om de meest geschikte klimaatboom voor een bepaalde locatie te selecteren en een tool waarmee een gemeentelijke bomenvisie op maat kan samengesteld worden.
- Provinciaal Natuurcentrum
Het Provinciaal Natuurcentrum ondersteunt de Limburgse gemeenten o.a. bij het verbinden van natuurkernen en het ecologisch beheer van bermen. Voor de financiële ondersteuning hebben ze een subsidie voor biodiversiteitsprojecten. Met dit subsidiereglement wil de provincie Limburg verenigingen en lokale besturen aanzetten om zelf acties te ondernemen om de biodiversiteit in Limburg te versterken. Hierbij wordt voorkeur gegeven aan projecten die in het teken staan van natuurverbindingen. Ook voor de vergroening van schooldomeinen is een subsidie voorzien.
- Regionale Landschappen
De drie Limburgse Regionale Landschappen kunnen oplossingen op maat geven voor meer lokaal groen: Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren, Regionaal Landschap Kempen en Maasland, Regionaal Landschap Lage Kempen.
- Centrum Duurzaam Groen
Bij het Centrum Duurzaam Groen kan je als gemeente o.a. terecht voor gratis ecologisch groenadvies (amberadvies) en ontwerpen voor de inrichting van openbaar terrein. De ontwerpen zijn steeds onderhoudsvriendelijk, afvalarm, natuurvriendelijk en klimaatrobuust. Ontwerpen zijn onder andere mogelijk voor parken, pleinen, begraafplaatsen, speeltuinen, sport- en recreatieterreinen, speelplaatsen in scholen, tuinen rond rusthuizen en zorginstellingen en andere (semi-)openbare groene ruimten in stedelijk en plattelandsgebied. Het Centrum Duurzaam Groen biedt daarnaast ook vormingen aan voor gemeenten rond tal van onderwerpen betreffende openbaar groen.
- Bosgroep Limburg
Voor zaken zoals bosuitbreiding en -compensatie, opmaak van gezamenlijke natuurbeheerplannen en betaalbare bosarbeid kan je terecht bij Bosgroep Limburg. Beleid rond bosuitbreiding wordt volledigheidshalve vermeld, maar valt buiten de scope van het LEKP.
2. Werf "Verrijk je wijk"
- Limburg renoveert
Het kant-en-klare aanbod ‘Limburg renoveert’ (o.a. Huisdokter, collectieve renovatiebegeleiding en collectieve renovatie in wijken en appartementen) helpt gemeentebesturen om hun inwoners maximaal te ondersteunen bij de energiebesparende renovatie van hun woning. Ook het energiezuinig maken van gebouwen van verenigingen en collectieve renovaties van appartementsgebouwen en wijken vallen onder deze werking. De praktische uitvoering gebeurt door Stebo en door Dubolimburg.
- C-REAL
C-REAL is een onderzoeksproject dat een permanente en structurele samenwerking tussen een kredietverlener (Onesto) en een renovatieadviseur (Dubolimburg) wil realiseren om de renovatiegraad en de renovatiekwaliteit in de provincie Limburg te verhogen. Tijdens het project ontwikkelt men onder andere financiële modellen en geïntegreerde woningrenovatiediensten die na afloop van het project kunnen worden opgeschaalWarmtefoto
- Fluvius maakt voor alle Vlaamse gemeenten een warmtefoto van de daken. Op die manier krijgt iedere gemeente een indicatie van de dakisolatiegraad van gebouwen op haar grondgebied en kan ze actie ondernemen om haar burgers te sensibiliseren. Om de warmtefoto maximaal te laten renderen, werkt de provincie Limburg samen met de partners van Limburg Renoveert een aanbod uit om deze sensibilisatie meteen te koppelen aan actie, en de warmtefoto te gebruiken om burgers naar het aanbod aan renovatieadvies en -begeleiding van de partners toe te leiden.
- Warmtezoneringskaarten
De provincie Limburg is gestart met een pilootproject om 3 Limburgse gemeenten niet alleen te helpen bij de opmaak van een eigen warmtezoneringsplan, maar vooral ook bij de eerste implementatiestappen. Een warmtezoneringsplan geeft aan welke wijken of gebouwen een samenhang vertonen op het vlak van warmtebehoefte, dichtheid, demografie e.d.. Aan elke samenhangende zone worden na grondige analyse dan de meest kansrijke transitiescenario’s gekoppeld. Dit geeft de gemeente én derden houvast voor heel concrete en doelgerichte acties. Er wordt hierbij afgestemd met de ontwikkeling van de Inspiratiekaarten Warmte die in opdracht van het Netwerk Klimaat worden ontwikkeld.
- Warmtenetten
De provincie Limburg volgt als lid van Warmtenetwerk Vlaanderen (WNVL – onder de koepel ODE) de laatste ontwikkelingen rond warmtenetten mee op en probeert in te spelen op vragen en behoeften van gemeenten. Tot op zekere hoogte kan op vraag begeleiding bij de procesvoorbereiding worden aangeboden. De duur en mate van begeleiding is afhankelijk van de beschikbare capaciteit en van de potentiële impact van de casus in kwestie.
3. Werf "Elke buurt deelt en duurzaam bereikbaar"
- Hoppinpunten
De provincie Limburg volgt de strategische inplanting en realisatie van hoppinpunten op. De Europese overheid lanceerde eind 2019 via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) een oproep om projecten in te dienen gericht op Hoppinpunten van minstens regionale schaal. Het provinciebestuur werkte hiervoor, met succes, samen met de gemeenten Hasselt, Houthalen-Helchteren, Peer en Pelt een projectvoorstel uit. De vier Hoppinpunten liggen allemaal in de onmiddellijke omgeving van de Noord-Zuidverbinding. Het doel is om op korte termijn al bij te dragen aan vlottere en duurzamere mobiliteit op en rond deze belangrijke verkeersas voor Limburg.
- Vervoersregio Limburg
In de Vervoersregio Limburg streeft de provincie Limburg ernaar, samen met departement Mobiliteit en Openbare Werken, Agentschap Wegen en Verkeer, de Vlaamse Waterweg, De Lijn en de 42 Limburgse gemeenten, de ambitie waar te maken om door middel van een sterk participatieproces een regionaal mobiliteitsplan op te maken. Dit mobiliteitsplan bevat een visie over de mobiliteit in Limburg in de toekomst (2030, met doorkijk naar 2050), vertaald in concrete maatregelen en acties.
Het provinciebestuur neemt hier een erg actieve rol in op door een invulling te geven aan de basisbereikbaarheid en de nieuwe mobiliteitsvisies op Limburgs niveau.
De provinciale dienst Mobiliteit stelt via de vervoerregioraad haar expertise ter beschikking aan de lokale besturen, bij de opmaak en de uitvoering van het regionale mobiliteitsplan. Ook daarna kunnen de lokale besturen rekenen op de ondersteuning door de provincie. Het provinciebestuur geeft advies om het plan in concrete acties te vertalen en het in de praktijk vorm te geven.
4. Werf "Water het nieuwe goud"
- Campagne Limburgse Klimaattuinen (zie werf 1)
Door deel te nemen aan de campagne Limburgse Klimaattuinen werk je ook aan het behalen van de doelstellingen van deze werf, aangezien het beperken van verharding en het zorgen voor een goed waterbeheer (hergebruik, infiltratie, buffering) in de Limburgse tuinen belangrijke focuspunten in deze campagne zijn.
- Campagne Groendaken en groengevels (zie werf 1)
De campagne groendaken en groengevels kan ook hier ingezet worden voor het behalen van de doelstellingen. Een groendak geeft immers extra infiltratiecapaciteit voor hemelwater.
- Ondersteuning door de Regionale Landschappen, Centrum Duurzaam Groen en het Provinciaal Natuurcentrum (zie werf 1)
Vergroenen en ontharden zijn vaak onlosmakelijk met elkaar verbonden. De ondersteuning van deze organisaties focust niet alleen op vergroenen, maar gaat vaak ook gepaard met ontharden en verhogen van de infiltratiecapaciteit.
- Dynamisch actieplan en Limburgse droogtecöordinator
Om in de toekomst een structureel, weloverwogen antwoord te kunnen bieden op droogte en waterschaarste, begon de provincie Limburg in 2019 met een studie, samen met de Bodemkundige Dienst van België, KU Leuven en VUB. Die studie heeft de waterbalansen (het wateraanbod en de watervraag) van de hele provincie in kaart gebracht en schat in in welke Limburgse regio’s watertekorten kunnen optreden. Op basis van die studie wordt momenteel een dynamisch actieplan met structurele ingrepen uitgewerkt om waterschaarste zoveel mogelijk te voorkomen. De recent aangestelde droogtecoördinator faciliteert dit.
- Ondersteuning door de provinciale afdeling waterbeheer
De provinciale afdeling waterbeheer ondersteunt de Limburgse gemeenten bij het maken van ruimte voor water. Zij bieden naast hun reguliere werking rond waterbeheer o.a. volgende ondersteuning:
- een aanbod op maat voor ondersteuning bij de uitvoering van gemeentelijke hemelwaterplannen;
- i.s.m. wateringen en gemeenten alternatieve waterbronnen zoeken en ontsluiten;
- gebiedsdekkende en -gerichte samenwerkingsverbanden opzetten voor watersysteem- en beek(vallei)herstel;
- inspelen op (subsidie)mogelijkheden om projecten te realiseren voor meer natte natuur, infiltratie en waterconservering;
- gemeenten nauw betrekken om met een ‘Actieplan Water’ structureel waterschaarste/droogte aan te pakken.
5. Algemene voorwaarden met betrekking tot gemeentelijke gebouwen
- SURE2050
Via SURE2050 ondersteunen we gemeenten in het realiseren van een klimaatneutraal patrimonium tegen 2050. Op verschillende vragen proberen we samen met de gemeente een antwoord te geven in een strategisch vastgoedplan. 12 Limburgse gemeenten stapten in 2019 in het SURE2050-traject. Tegen dit najaar finaliseren zij hun strategisch vastgoedplan. Zij kunnen, naast een opleiding, gebruik maken van coaching en van het leerplatform waar een schat aan informatie op staat.
