Vrije tijd: Evenementen helpen bij de overstap naar herbruikbare bekers

Afvalintercommunale IDM leent al sinds 2009 herbruikbare bekers uit aan organisatoren van evenementen in de regio Lokeren. Met een nieuwe groepsaankoop speelt IDM in op een toegenomen vraag naar herbruikbare bekers als gevolg van de nieuwe Vlaamse wetgeving. De afvalintercommunale kocht samen met haar vennootgemeenten en enkele verenigingen in 2019 21.000 extra herbruikbare bekers aan.

‘Organisatoren kunnen de herbruikbare bekers lenen per 500 stuks. Ze betalen een kleine waarborg die ze terugkrijgen wanneer ze alle bekers afgewassen en gedroogd weer bij IDM afleveren. Per verloren herbruikbare beker betaalt de organisator van het evenement een halve euro,’ zegt Helen Van Lysebetten van IDM.

De afvalintercommunale kocht een vaatwasmachine aan om de bekers tijdens het evenement sneller te kunnen afwassen. Tegen een waarborg kunnen organisatoren die ook lenen. IDM biedt de herbruikbare bekers aan voor alle evenementen met een publiek karakter in haar werkingsgebied. Maar in de praktijk doen vooral organisatoren van kleinschaligere evenementen er een beroep op. Meestal ligt het aantal geleende bekers tussen 500 en 1000, aldus Helen Van Lysebetten.

In de zomer van 2017 kocht de gemeente Zaventem 5000 bekers aan voor hun gemeentelijke evenementen, die ze ook gratis uitlenen aan verenigingen. ‘Zo vermijden we veel afval op onze evenementen. We sparen hierdoor enorm veel tijd en middelen voor schoonmaak uit,’ zegt Gawein Van Daele, deskundige milieu en duurzaamheid gemeente Zaventem. ‘Daarnaast zet het de bezoekers aan tot nadenken en dat heeft een veel grotere impact op gedragsverandering dan de zoveelste sensibiliseringscampagne.

En wees nu eerlijk, een herbruikbare beker drinkt toch veel aangenamer dan een wegwerpbekertje dat bij de minste bruuske beweging verfomfaaid is?’ De gemeente vraagt op haar eigen evenementen een waarborg per beker die overeenkomt met de aankoop van één consumptie frisdrank. ‘Zo ligt de waarborg voldoende hoog om de mensen te overtuigen hun beker weer in te ruilen. Bovendien rekent zo’n prijs makkelijk aan de bar en aan de kassa’s,’ zegt Gawein Van Daele.

De gemeente Zaventem stelt vast dat gemiddeld 6% van de bekers niet ingeruild wordt tijdens een evenement. Financieel is dat geen probleem, want het verlies van de bekers wordt gecompenseerd met het innen van de waarborg. ‘Maar op ecologisch vlak is het uiteraard wel de bedoeling dat percentage nog te verminderen. Het blijft belangrijk om het waarborgsysteem duidelijk uit te leggen en te vertellen waarom de gemeente met herbruikbare bekers werkt,’ zegt Gawein Van Daele.

Sinds deze zomer werkt de gemeente Zaventem samen het sociaal maatwerkbedrijf AMAB voor het industrieel wassen van de bekers. De service  werd voor het eerst ingezet voor Pop@ Park, een gratis festival in het park van Zaventem. Gawein Van Daele: ‘Onze grootste uitdaging was de reiniging en de droge stockage van de bekers. Door met AMAB samen te werken hebben we hiervoor een gepaste professionele oplossing gevonden. Ze bieden niet enkel een zeer vlotte en goede service, ook hun prijs is zeer concurrentieel. Bovendien biedt het maatwerkbedrijf kansen aan mensen die een zwakkere positie innemen op de arbeidsmarkt. Door hun afwasservice voor herbruikbare bekers zijn ze een belangrijke schakel in een positief verhaal van afvalpreventie.’

Sinds 2018 verplicht de stad Gent de pleinorganisatoren van de Gentse Feesten om met herbruikbare bekers te werken. ‘Als stad de bekers zelf aankopen en ter beschikking stellen bleek niet realistisch. De volumes die dagelijks nodig zijn voor zo’n grootschalig evenement zijn van die aard dat die dan de rest van het jaar ongebruikt in een stockageruimte zouden staan. Terwijl herbruikbare bekers pas duurzaam zijn als ze veel gebruikt worden,’ zegt Greet Steeman van de dienst Milieu en Klimaat van stad Gent. De stad heeft dan ook beslist met een subsidiereglement te werken. Nu trekt ze jaarlijks 120.000 euro subsidies uit om de overstap naar herbruikbare bekers voor de organisatoren makkelijker te maken.

De organisatoren kiezen zelf op welke manier ze werken. Sommigen kopen de bekers aan, anderen slaan de handen in elkaar en huren samen dezelfde herbruikbare bekers. Dat verloopt via een zogenaamd ‘as a service’- contract. Je huurt daarbij niet alleen de bekers maar ook de bijhorende afwasservice. In het geval van de Gentse Feesten worden iedere avond een half miljoen bekers ingezameld, opgehaald, gewassen en teruggebracht. De pleinorganisatoren werken hiervoor samen met EcoCup, maar ook Festicup of Rekwup bieden gelijkaardige dienstverlening aan. ‘Voor de stockage stelt de stad tijdens de periode van de feesten een loods ter beschikking waar de bekers iedere avond verzameld kunnen worden alvorens ze afgevoerd worden om ze af te wassen,’ zegt Steeman. 

Voor kleinere evenementen kunnen organisatoren terecht bij IVAGO. De afvalintercommunale heeft 10.000 bekers die gratis uitgeleend worden. Na het evenement moeten ze afgewassen en gedroogd worden teruggebracht. Voor elke vermiste of kapotte beker betaalt de ontlener 1 euro. • 

Loes Weemaels is VVSG-projectmedewerker verpakkingsafval, Leen Van der Meeren is VVSG-stafmedewerker duurzame overheidsopdrachten en Piet Coopman is VVSG-stafmedewerker afvalbeleid
Voor Lokaal 11 | 2019