Museum of Things for People (MOTFP), inhoudelijk getrokken door het Design Museum Gent, was een Internet of Things (IoT) onderzoek. Er werd onderzocht hoe Indoor Tracking technologie in musea kan bijdragen tot een verbetering van de dienstverlening en een verrijking van de bezoekerservaring. Tijdens dit project wilden de partners ontdekken welke concrete technologieën een meerwaarde kunnen bieden.
Het resultaat was een proefopstelling die alle bezoekers gratis konden testen van mei tot oktober 2019 in Design Museum Gent. De projectpartners maakten hiervoor gebruik van Ultra-Wide-Band, een draadloze technologie vergelijkbaar met Wi-Fi en bluetooth, die heel nauwkeurig je locatie kan bepalen. Tijdens het bezoek monitort en analyseert het systeem de route van een bezoeker en hoe lang deze blijft stilstaan bij een bepaald kunstwerk. Dit is mogelijk door het gebruik van indoor locatiebepaling met sensoren, gecombineerd met slimme aanbevelingsalgoritmen. Zo krijgt het systeem een indruk van je interesses en word je naar gelijkaardige design gerelateerde plekken in de stad toe geleid.
Voor dit project kon de stad rekenen op een subsidie van het Agentschap Innoveren en Ondernemen in het kader van de City of Things-oproepen.
Aanleiding en doelstelling
Binnen de Smart City Strategie van Stad Gent, genaamd ‘City of People’ hadden ze voor MOTFP al een traject rond het concept ‘Smart Museum’ doorlopen. De aanleiding hiervan was de voorbereiding van DING, de nieuwe vleugel van het Design Museum Gent, die opgeleverd wordt in 2024. Hierbij werd onderzocht hoe technologie een inherente plek kan krijgen in dit nieuwe gebouw. Terwijl het Smart Museum voortraject een strategische oefening was, gaf MOTFP een concrete aanzet rond de afweging en implementatie van slimme technologieën in het museum.
De basisvraag waarmee ze aan de slag gingen was: “Hoe we meer inzicht kunnen krijgen uit hoe museumbezoekers zich bewegen in het museum, wat hen beweegt en hoe het museum hieruit kan leren?”. Terwijl digitale kanalen, zoals websites, vaak heel diepe inzichten bieden over het online gebruik, is dit in de fysieke ruimte beperkt tot de verkoop van tickets. Ook een tweede vraag werd behandeld: "Hoe kunnen we dit inzicht ook verder inzetten in het verbeteren van de dienstverlening naar de bezoeker toe?". Om deze vragen te beantwoorden, besloten ze zich te focussen op IoT en specifieker indoor positioneringstechnologie om bezoekers te volgen doorheen het museum.
- De hoofdindiener van dit project was Stad Gent. Doorheen het projecten werden meerdere diensten en departementen betrokken. Departement Sport, Cultuur en Vrije Tijd voor de inhoudelijke ondersteuning en indiening. Departement bedrijfsvoering (Dienst Strategische Subsidies) was verantwoordelijk voor het project management en de administratie. Dienst Data en Informatie was de trekker van het data- en privacy-onderzoek.
- Design Museum Gent binnen de AGB Kunst & Design was zowel de originele aanvrager, use-case owner alsook de trekker van het gebruikersonderzoek en het living lab in het Design Museum. Zij waren inhoudelijk betrokken in alle domeinen van het onderzoek.
- Digipolis Gent (nu District09) was de projectcoördinator alsook de trekker van het technologische onderzoek. Ook de communicatie en disseminatie van het project werd vanuit het Foresight team van Digipolis gecoördineerd.
- Stad Oostende was betrokken vanuit zowel de Strategische Coördinatie alsook de Dienst Cultuur. Zij waren de use-case owner voor de Venetiaanse Gaanderijen en hebben, in samenwerking met de Universiteit Gent, het Oostendse gebruikersonderzoek begeleid.
- De Krook CVBA was betrokken vanuit het technologisch luik. Als inspiratieplek voor kennis, cultuur en innovatie hadden zij reeds een Bluetooth beacons installatie en hebben zij gedurende het project ook geëxperimenteerd met een PIR installatie voor aanwezigheidsdetectie. De Krook kon als technologische partner inschatten of we dergelijke technologie over meerdere sites heen konden uitrollen.
De projectpartners hebben aan de hand van aanbestedingen ook externe expertise binnengehaald.
- Voor het gebruikersonderzoek kregen ze hulp van imec-MICT-UGent die, zowel in Design Museum Gent als in de Venetiaanse Gaanderijen in Oostende, een diepgaand onderzoek gevoerd heeft naar bezoekersnoden en technologische kansen.
- Crunch Analytics werd aangesteld voor de data-analyse en het bouwen van een recommendation engine. Deze engine interpreteert de positie van de bezoeker en vertaalt de route en bijbehorende inzichten naar gepersonaliseerde aanbevelingen.
- Pozyx was de hardware leverancier, die mee heeft geholpen met de aankoop, het opstellen van een plaatsingsplan en het voorzien van behuizingen voor zowel sensoren.
- Acontrario was de juridische partner die de Data Privacy Officer (DPO) van Stad Gent heeft begeleid. Beide partijen onderzochten het privacy luik, de impact van IoT-gebruik in musea op de AVG-wetgeving (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en met welke elementen op vlak van de bescherming van persoonsgegevens we rekening moeten houden.
Het project werd begroot op 299,650.02 euro, waarvan 80% gesubsidieerd werd via het Vlaamse City of Things programma.
Het project duurde een jaar in totaal, van oktober 2018 tot oktober 2019.
De resultaten werden meegenomen in het technisch ontwerp van de nieuwe vleugel van Design Museum Gent, DING.
Hindernissen en tips voor andere lokale besturen die een gelijkaardig project willen uitrollen
Sterktes van het onderzoek:
- De projectpartners hebben voor de test-opstelling gekozen om op voorhand geen technologische keuzes te maken, maar aan de hand van de uitdaging een aanbesteding op te stellen. Het werd een soort mix tussen een marktconsultatie en een aanbesteding. Dit heeft hen veel meer geleerd over wat er vandaag op de markt is van technologie, maar ook zicht gegeven op de aanbieders en de verschillende voor- en nadelen.
- Door niet alleen in te zoomen op de technologische mogelijkheden en uitdagingen, maar ook op het gebruikersonderzoek en het juridische kader, hadden ze een veel beter beeld van de mogelijke impact van een technologische implementatie.
Sterktes van de technologie:
- De Ultra-Wide-Band technologie was zeer nauwkeurig (positionering tot op 10 cm) en uitermate geschikt voor deze specifieke use-case in een museum waar verschillende werken heel dicht op elkaar staan. Zowel op vlak van prijs, accuraatheid en frequentie van signalen pastte dit binnen de noden van het museum.
- In de opzet van de geteste use-case hebben ze kunnen bekomen dat ze de tracking data kunnen loskoppelen van de persoonsgegevens van de bezoeker waardoor ze conform de AVG-wet (Algemene Verordening Gegevensbescherming) handelden. En zelfs met de koppeling aan bepaalde persoonlijke gegevens hadden ze voldoende kennis opgebouwd om te bepalen hoe ze op een transparante manier met persoonlijke data kunnen omgaan.
- De stad heeft kennis kunnen maken met lokale innovatieve spelers. Dit zorgde voor een korte lijn met de technische- en onderzoekspartners die ook pro-actief hebben nagedacht over de mogelijke oplossingen en scenario’s van implementatie.
