FAQ lokaal loket kinderopvang

Elke gemeente is verplicht een Lokaal Loket Kinderopvang uit te bouwen. Het Decreet van 20 april 2012 houdende kinderopvang van baby's en peuters bevat hiervoor het decretaal kader: hoofdstuk 4, artikel 13.

Het Lokaal Loket Kinderopvang is geen doel op zich maar een middel om gezinnen te helpen in hun zoektocht naar kinderopvang en om beter zicht te krijgen op de verhouding tussen vraag en aanbod. Welke vorm dit loket krijgt is steeds maatwerk en het resultaat van lokaal overleg tussen alle betrokkenen.

Tegen eind 2023 moet overal in Vlaanderen en Brussel een Lokaal Loket Kinderopvang zijn.

In de regelgeving staat niet dat een Lokaal Loket Kinderopvang een fysiek loket moet zijn. Dit kan volgens de lokale noden worden beslist.

Het loket anderzijds beperken tot een digitaal platform is wellicht onvoldoende om alle opdrachten van het lokaal loket kinderopvang te realiseren. Om de toegankelijkheid naar kwetsbare gezinnen bijvoorbeeld te garanderen is het aangewezen om ook een bemand Lokaal Loket Kinderopvang te voorzien en om te kijken hoe dit past binnen de dienstverlening van het Huis van het Kind.

Een digitaal registratiesysteem kan een bemand loket goed ondersteunen.

Hoe het Lokaal Loket Kinderopvang concreet vorm krijgt en wie welke rol precies opneemt, is voorwerp van lokaal overleg tussen het lokaal bestuur – in zijn lokale regierol – organisatoren kinderopvang en het Huis van het Kind.

Elke lokale actor die relevant is voor kinderopvang kan in principe de organisatie op zich nemen. Als er geen initiatiefnemer wordt aangewezen of als er geen structuur wordt gecreëerd en een operationeel werkend Lokaal Loket Kinderopvang ontbreekt, neemt het lokaal bestuur de organisatie ervan op zich.

Het Lokaal Loket Kinderopvang kan dus gestalte krijgen doordat binnen het lokaal overleg kinderopvang, de gemeentelijke adviesraad voor kinderopvang, een initiatiefnemer wordt aangewezen of een structuur wordt gecreëerd om het Lokaal Loket Kinderopvang te organiseren.

Er kan slechts één Lokaal Loket Kinderopvang in een gemeente georganiseerd worden. Een Lokaal Loket Kinderopvang kan wel verschillende antennepunten hebben binnen het werkingsgebied.

Wel is VVSG van mening dat het lokaal bestuur de beste partner is om de opdracht van het Lokaal Loket Kinderopvang op te nemen. Het Lokaal Loket Kinderopvang is een belangrijk instrument in het maken en waarmaken van beleid. Via een Lokaal Loket Kinderopvang verzamel je enerzijds heel wat gegevens over vraag en aanbod aan kinderopvang binnen de gemeente. Deze gegevens zijn cruciaal om een goed beleid te kunnen voeren. Anderzijds heeft een lokaal bestuur als opdracht om dienstverlening zo toegankelijk mogelijk te maken voor de burgers in de gemeente. Hiertoe kan een goed werkend Lokaal Loket Kinderopvang sterk bijdragen.

In de regelgeving staat dat een Lokaal Loket Kinderopvang betrekking kan hebben op verschillende gemeenten binnen de grenzen van de zorgregio.
In praktijk zal Kind en Gezin echter ook toelaten dat intergemeentelijk gewerkt wordt zonder geografische afbakening, op voorwaarde dat het gaat om aangrenzende gemeenten.

De subsidie voor het lokaal loket wordt enkel uitbetaald aan een rechtspersoon zonder winstoogmerk. Dit kan een vzw zijn, of bijvoorbeeld een lokaal bestuur. Een feitelijke vereniging  of natuurlijke persoon kan geen aanspraak maken op de subsidie.

Dit impliceert ook dat, als een Huis van het Kind dus de opdracht van het Lokaal Loket Kinderopvang op zich neemt en de subsidie wil ontvangen, het een vzw moet zijn. Vandaag zijn de meeste Huizen van het Kind een feitelijke vereniging en dus niet in staat om de subsidie te ontvangen. Slechts enkele Huizen van het Kind zijn vandaag een vzw.

Het gesubsidieerd Lokaal Loket Kinderopvang is niet verplicht om te werken met een centrale registratie, maar moet wel minimaal het aantal unieke opvangvragen bij het lokaal loket met aparte vermelding van het aantal niet beantwoorde vragen registreren.

De regelgeving geeft aan dat een gesubsidieerd lokaal loket kinderopvang jaarlijks deze gegevens aan Kind en Gezin zal moeten rapporteren.

Hier vind je alle informatie terug over wat geregistreerd en gerapporteerd moet worden aan Kind en Gezin.
Via deze link kan je enkele veelgestelde vragen nalezen rond de registratie van onbeantwoorde opvangvragen.
Vanaf 2020 vraagt Kind en Gezin om ook bepaalde specifieke opvangvragen te registreren. In deze snelinfo van Kind en Gezin vind je hier meer informatie over.

Unieke opvangvragen registreren kan op diverse manieren. Als lokaal bestuur of lokale organisator van het lokaal loket kan je kiezen voor:

• Centrale aanmelding: dit betekent de registratie van alle opvangvragen die een ouder naar opvang heeft op het grondgebied van de gemeente.
• Eenvoudige registratie: enkel de vragen die ouders rechtstreeks aan het lokaal loket stellen worden geregistreerd. Deze keuze houdt in dat het lokaal loket dus niet de vragen registreert van de gezinnen die zelf een opvangplaats hebben gevonden en bijgevolg ook geen ondersteunende opdracht opneemt ten aanzien van deze gezinnen.

Elke lokale realiteit is anders en daarom is het lokaal loket een verhaal op maat van de noden en de kenmerken van jouw gemeente.
Volgende vragen kunnen je helpen om een weloverwogen keuze te maken:

• Welke gegevens wil je verzamelen ?

Wil je als lokaal bestuur een goed zicht op de totale vraag naar (en het gebruik van) op het grondgebied, dan lijkt centrale aanmelding aangewezen.
Een dergelijke centrale gegevensverzameling is een sterk instrument om een duidelijk lokaal beleid rond kinderopvang te voeren vanuit concrete, actuele gegevens.

Ook op de website van Kind en Gezin vind je al heel wat informatie over het aanbod en gebruik van kinderopvang in het dashboard van je gemeente.

Om aan te tonen dat er nog nood aan uitbreiding is aan kinderopvang, ben je niet verplicht om met centrale registratie te werken. Cijfers over het aantal onbeantwoorde vragen die via het lokaal loket gesteld zijn kunnen hier ook voor volstaan.

• Wil/kan je software inzetten ?

Centrale aanmelding vraagt om software en kan dus moeilijk zonder digitale tool.
Afhankelijk van de bereidheid om de subsidie waarop een lokaal bestuur recht heeft voor realiseren van het lokaal loket daarin te investeren kan je dus de keuze maken.

Ouders helpen bij de zoektocht naar kinderopvang is een tweede opdracht van het lokaal loket. Een digitale tool alleen is dan niet voldoende. Je zal dus toch ook bijkomend moeten investeren in een toegankelijk telefonisch of fysiek lokaal loket. Ook specifieke noden van ouders zijn niet altijd digitaal beantwoordbaar. 

• Werk je lokaal goed samen met de opvang en met toeleiders ?

Centrale aanmelding vraagt dat alle kinderopvangvoorzieningen op het grondgebied meewerken en dus ook een aantal minimale afspraken respecteren en naleven. Als je immers verwacht dat alle ouders die een opvangplaats vinden op het grondgebied eerst geregistreerd staan in het centraal systeem, verwacht je dat alle kinderopvangvoorzieningen ook die werkwijze hanteren.

Als digitaal loket met centrale aanmelding heb je natuurlijk ook wel wat te bieden aan de kinderopvangvoorzieningen:

• Het kan zeker vragen van ouders bij voorzieningen wegnemen (door vb. ouders enkel door te wijzen naar een voorziening met vrije plaats, of die beantwoord aan de criteria);
• Door al bepaalde info op te vragen (vb. in kader van een voorrangsbeleid)
• Doordat ook kwetsbare gezinnen of moeilijk bereikbare groepen voor bepaalde voorzieningen toegang krijgen en bereikt worden via lokaal loket. Het lokaal loket kan daarbij extra inzetten op samenwerking met toeleiders.

Indien je de voorkeur geeft aan de eenvoudigere aanmelding, is er toch een minimale samenwerking met de verschillende opvanginitiatieven nodig. Om een goed zicht te hebben op de onbeantwoorde vragen is minstens vereist dat de afspraak gemaakt wordt met de opvang dat alle vragen die ze zelf niet kunnen verder helpen worden doorverwezen naar het lokaal loket.

Een digitale tool kan nuttig zijn voor ouders om het aanbod te zien en een opvangvraag te stellen, alsook voor het Lokaal Loket Kinderopvang om informatie over opvangvragen te registreren.

Kind en Gezin heeft een overzicht gemaakt van softwareleveranciers die vandaag een aanbod doen naar lokale loketten. Dit overzicht  kan je op weg te helpen bij het verkennen van de mogelijkheden zodat je een keuze kan maken op maat van jouw lokaal loket.

Je vindt er:

• info over wat volgens Kind en Gezin voldoende is om de basiswerking van een lokaal loket te garanderen
• info over de bestaande IT-systemen en wat je ermee kan doen

Het Lokaal Loket Kinderopvang is niet verplicht om te werken met een centrale registratie, maar moet wel minimaal het aantal unieke opvangvragen bij het lokaal loket registreren, met aparte vermelding van het aantal niet beantwoorde vragen.

Deze piste werd in het verleden door Kind en Gezin uitgetest via het proefproject ‘Kinderopvangzoeker’. Na evaluatie van dit project werd besloten om niet door te gaan met dit systeem.

Toch blijft VVSG het belangrijk vinden dat er op Vlaams niveau werk gemaakt wordt van een ondersteunende tool die de Lokale Loketten Kinderopvang kunnen gebruiken om de opvangvragen van ouders te registreren en om het opvangaanbod te koppelen aan de opvangvraag. VVSG pleit niet voor het verplicht opleggen van één systeem van centrale aanmelding, wel voor een eenvormig systeem dat lokale loketten die niet met een digitale software werken kan ondersteunen. Deze éénvormige manier van registreren zal de objectiviteit en het kwaliteitsvol registreren ten goede komen.

Sinds 1 maart 2019 kan je een aanvraag doen voor de aanmelding van een Lokaal Loket Kinderopvang.

Een lokaal loket kinderopvang melden bij Kind en Gezin is interessant, omdat je dan alle relevante informatie en communicatie van Kind en Gezin voor lokale loketten ontvangt. Je komt m.a.w. in een contactenlijst terecht. Bovendien wordt je loket gepubliceerd op de website van Kind en Gezin en is het dus makkelijker vindbaar voor ouders en toeleiders.

Een Lokaal Loket Kinderopvang melden kan wanneer je minstens gezinnen informeert over de beschikbare plaatsen, dit met aandacht voor kwetsbare gezinnen. Ook moet je samenwerken met alle kinderopvanglocaties binnen het werkingsgebied en met anderen die werken met gezinnen die kinderopvangvragen kunnen hebben (toeleiders). Vanzelfsprekend moet het Lokaal Loket Kinderopvang tot stand gekomen zijn in overleg met de lokale organisatoren kinderopvang. Meer informatie over de procedure van aanmelding vind je hier.

Bestaande lokale loketten kunnen een aanvraag doen:

• voor aanmelding van een Lokaal Loket Kinderopvang
• voor subsidie van een Lokaal Loket Kinderopvang

Aan beide aanvragen zijn andere voorwaarden en rechten verbonden. De voorwaarden voor subsidiëring zijn strenger dan de voorwaarden voor aanmelding. Het grootste verschil zit in de mate waarin je de drie belangrijke opdrachten van het Lokaal Loket Kinderopvang realiseert. Ga dus zorgvuldig na waarvoor je in aanmerking komt alvorens een aanvraag te doen.

Meer info over de procedure en het formulier voor subsidie en over de procedure en het formulier voor aanmelding.

Lees hier meer acties en tips van collega lokale loketten.

Het Lokaal Loket Kinderopvang en het Huis van het Kind hebben als gemeenschappelijke doelstelling de toegankelijkheid en het bereik van de dienstverlening aan gezinnen te verhogen via lokale samenwerking en bundeling van het aanbod. Als Huizen van het Kind hét lokale aanspreekpunt zijn voor gezinnen is het ook logisch dat daarmee rekening gehouden wordt bij de organisatie van het Lokaal Loket Kinderopvang.

Door de subsidiestromen aan Huis van het Kind en Lokaal Loket Kinderopvang aan elkaar te koppelen wil Kind en Gezin ook inspelen op de vraag naar meer middelen voor coördinerende opdrachten. Het biedt de kans om taken te bundelen en middelen op een efficiëntere manier in te zetten.

Ook zonder Lokaal Loket Kinderopvang kan een gemeente nog in aanmerking komen voor uitbreiding. Wel is het de intentie van Kind en Gezin om in de toekomst meer rekening te houden met de gegevens van lokale loketten voor de toekenning van gesubsidieerde plaatsen kinderopvang, al zal dit verder bekeken moeten worden met de nieuwe Vlaamse Regering.

In 2018 werd voor het eerst een deel van het uitbreidingsbudget voorbehouden om opvangplaatsen te verdelen op basis van de informatie over de opvangnood zoals aangegeven door lokale loketten in Vlaanderen.

Anderzijds is het belangrijk om de nodige tijd te nemen om het Lokaal Loket Kinderopvang uit te bouwen op maat van de noden in jouw gemeente en in onderling overleg met alle betrokkenen.

Een Lokaal Loket Kinderopvang kan een attest inkomenstarief voor een ouder aanmaken of herberekenen. Daarvoor heb je één of meerdere gemachtigde personen nodig die toegang hebben tot de toepassingen. Die personen geef je door aan Opgroeien.

Hier vind je alle informatie die je nodigt hebt om deze rol als lokaal loket kinderopvang op te kunnen nemen.