Datagestuurd afvalbeheer en slimme vuilnisbakken in Antwerpen

Het grondgebied van stad Antwerpen telt 4000 papiermanden, maar het doel is om dit aantal af te bouwen in de toekomst. Op basis van data-analyse wil men meten welke vuilnisbakken het minst worden gebruikt en eventueel kunnen worden verplaatst of verwijderd of wil men het legen van de vuilnisbakken efficiënter laten verlopen. De stad test het potentieel van digitale transformatie met drie interessante proefprojecten.

In deze wijk staan momenteel een 200-tal pillars die werden uitgerust met vulgraadsensoren. Op het dashboard kunnen de medewerkers volgen hoe vol een vuilnisbak is, om zo hun ophalingsroute te optimaliseren. Dit project had als resultaat dat ze één ophaalronde konden uitsparen en één voltijdse voortaan anders konden inzetten.  Bovendien kunnen medewerkers operationeel bijsturen om onnodige en laattijdige ledigingen zoveel mogelijk te voorkomen en onderbenutte vuilnisbakken eventueel verplaatsen. Stad Antwerpen plant een bijkomende proef met 300 sensoren.

In een aantal ‘hotspots’ - drukke plekken waar een grote toevloed van afval is op korte tijd - werden compacterende vuilnisbakken geplaatst die de capaciteit vergroten. De big belly's zijn niet uitgerust met bijkomende sensoren maar de compactor meet wel de vullingsgraad. Ook hier wil de stad onnodige ledigingen voorkomen, ledigingen beter inplannen en weinig gebruikte vuilnisbakken verplaatsen. Binnen dit proefproject wordt de data gedurende één jaar geanalyseerd om daarna het project te evalueren.

Aandachtspunten voor project Antwerpen-Zuid en Big belly’s:

• De proefprojecten zijn nog niet in realtime, terwijl dit de beste resultaten levert. In deze projecten werd op voorhand meegegeven welke vuilnisbakken op basis van data geledigd moesten worden.
• Door het analyseren van de data kan de ophaalronde in theorie bijgestuurd en geoptimaliseerd worden, maar de ervaring in Antwerpen leert dat dit in de praktijk niet altijd even makkelijk is. Deze chauffeurs weten vaak meer over bepaalde omgevingsfactoren - zoals wanneer de school uit is en het dus drukker is een bepaalde wij - terwijl die kennis nog ontbreekt in het systeem.
• Laattijdige lediging blijft moeilijk te voorkomen, omdat er bijvoorbeeld niet 's nachts geledigd wordt en de toevloed soms te snel is. De voorspelling bij kleine volumes zoals straatvuilnisbakken is bovendien niet 100% accuraat.
• Het is belangrijk dat het personeel mee is in het verhaal en ook met de software of het dashboard leert werken. Dit vergt voor velen een inspanning en een andere mindset.
• Echte optimalisatie is pas mogelijk  bij een grote hoeveelheid sensoren. De Stad neemt deze sensoren dan ook in grote getale af waardoor de kostprijs lager is (zo'n €116 per sensor).
• Personeelsinzet ter plaatse blijft nodig: bijvoorbeeld voor de controle van de staat van de vuilnisbak en directe omgeving, maar evengoed voor afval dat bovenop de afvalkorf wordt gestapeld en dus niet gedetecteerd mag worden.
• De sensoren verzamelen veel data, maar je moet die ook kunnen verwerken en analyseren. In de Stad Antwerpen worden voornamelijk dashboards van leveranciers gebruikt, terwijl de eigen datacel van de stad de data verwerkt. Er zijn veel leveranciers met een eigen dashboard met enkele terugkerende functionaliteiten - sensor vullingsgraad, opmaak planning, route-optimalisatie,… -, maar deze zijn vaak nog niet op elkaar afgestemd.

De stad Antwerpen heeft momenteel al zijn ondergrondse containers reeds uitgerust met vulgraadsensoren en zet nu verder in op digitale transformatie door ook de afvalbakken verder uit te rusten na succesvolle proefprojecten. Voor 2020 staat een uitrol gepland van duizend sensoren en voor 2021 nog eens duizend. Voor meer info kan je terecht bij Frederic Cuypers.

Aanleiding en doelstelling:

Naar aanleiding van de goede resultaten met sorteerstraten werd ook naar kleinere vuilnisbakken gekeken. De eerste proefprojecten met straatvuilnisbakken bleken eveneens positief.

Betrokken partners:

Digipolis

Timing:

Het project zou gerealiseerd moeten zijn in 2021.

Aandachtspunten:

• Het uniformiseren van afvalbakken bespaart veel werk voor het afstellen van sensoren.
• Er moet altijd aandacht blijven van de personeelsdienst voor medewerkers in veranderende planningsrealiteit.
• Heb geduld, want niet alles werkt van de eerste keer perfect. Neem de tijd voor evaluatie en voer regelmatig verbeteringen door.
• Focus in eerste instantie op weinig gebruikte vuilnisbakken in plaats van op de frequent gebruikte.
• Een brede uitrol is een belangrijke troef. Zo kan je effectief resultaten neerzetten op het terrein en échte stappen zetten richting een smart city.

In november 2018 organiseerde Mooimakers samen met enkele gemeenten een ronde tafel over slimme vuilnisbakken. Ondermeer Stad Antwerpen, IDM en de Stad Tienen deelden hun ervaringen. Het verslag en de uitgebreide presentaties over de types vuilnisbakken en proefprojecten staan op de site.