De bosalliantie - een samenwerkingsverband tussen de verschillende regionale en Vlaamse overheden, de bosgroepen en de belangrijkste natuurorganisaties - werd opgericht om alle initiatiefnemers te ondersteunen in hun werkzaamheden voor meer bos. Zo begeleiden ze steden en gemeenten praktisch bij de zoektocht naar het juiste plantgoed tot en met nieuwe subsidies voor de aankoop van gronden.
Een groene gemeente is een kwaliteitsgarantie
De gemeente Lille staat al jaar en dag bekend als een groene en een landelijke gemeente. Om dit duurzame karakter te versterken heeft het bestuur verschillende bebossingsprojecten op de planning staan. ‘Zo’n 14 procent van de oppervlakte in Lille bestaat uit bossen en bomen,’ vertelt burgemeester Marleen Peeters. ‘In totaal vormen deze gebieden, die eigendom zijn van zowel de gemeente als private eigenaars, zo’n 850 hectare bos. Hoewel er dus al een pak groen aanwezig is, zijn we altijd op zoek naar manieren om de natuur nog uit te breiden.’
De gemeente Lille vindt het belangrijk zorg te dragen voor de natuurgebieden en te blijven inzetten op bosuitbreiding. ‘Daarom hebben we, in samenspraak met de boswachter, het FSC-certificaat binnengehaald,’ zegt burgemeester Peeters. ‘Daarmee leggen we onszelf strenge criteria op en proberen we de natuur in Lille zo goed mogelijk te bewaren. We willen een plek zijn waar mensen, zowel van binnen als van buiten de gemeente, van de natuur genieten.’
Volgens Marleen Peeters bereik je met bosuitbreiding meerdere doelstellingen. ‘Omdat het geboortebos in Lille al bijna vol staat, hebben we een nieuwe zone uitgekozen aan de rand van Gierle, waar ook chirolokalen aanwezig zijn. We zullen er, naast een geboortebos, ook een speelbos aanplanten, zodat de leden van de Chiro kunnen ravotten in de natuur. Daarnaast leggen we ook een kleine wildernis aan. Dat is een stukje groen dat zich dicht bij de dorpskern bevindt. Zo kunnen minder mobiele inwoners, zoals senioren, altijd rekenen op een groene omgeving die bereikbaar is.’
Een groene omgeving die zich dicht bij huis bevindt, is vandaag dan ook belangrijker dan ooit. ‘Hoewel we altijd al trots geweest zijn op de natuur in Lille, merken we dat dit nog belangrijker geworden is door het coronavirus,’ zegt burgemeester Marleen Peeters. ‘Een groene gemeente is een soort van kwaliteitslabel geworden. Inwoners hoeven zich niet ver te verplaatsen om in de natuur te vertoeven. Ze ontdekken veel nieuwe dingen in hun eigen gemeente en beseffen dat er ook dicht bij huis iets te beleven valt – een pluszijde van de coronacrisis.’
De sleutel tot succes bij bosuitbreiding is intensief samenwerken en op zoek gaan naar een evenwicht tussen verschillende domeinen. ‘Goede samenwerking is belangrijk, zowel met de andere overheden als bijvoorbeeld met de boswachter, die dag in dag uit met de bossen bezig is. Daarnaast vinden we het belangrijk om de relatie tussen natuur en landbouw niet te verstoren. Het evenwicht moet bewaard worden en ook daarbij zijn overleg en afspraken essentieel.’
Tot besluit zegt Marleen Peeters: ‘Het hoeft niet altijd groots te zijn. Veel gemeenten denken dat ze meteen een groot, nieuw bos moeten aanleggen. Daar komt veel bij kijken. Het is niet altijd mogelijk zoiets te realiseren. Je kunt beter een klein stukje dan geen stukje bebossen. Elke boom telt.’
Bosuitbreiding vergt samenwerking en vertrouwen
Wie aan Halle denkt, denkt aan het Hallerbos, een gebied van ruim 500 hectare waar de paarse hyacinten elk voorjaar in bloei staan. De stad is uiteraard trots op deze populaire bestemming, maar heeft ook verschillende plannen om het groen tot bij de stadskern te brengen. Samenwerking, vertrouwen en draagvlak staan daarbij centraal.
Behalve met het Hallerbos is de stad Halle volgens schepen van Openbaar Groen Bram Vandenbroecke ook nog met een heel aantal andere bebossingsprojecten bezig. ‘Zo willen we met het “plan boommarter” kleinere bossen rond het Hallerbos met elkaar verbinden, zodat de boommarter, die daar normaal zijn habitat heeft, zijn weg weer vindt. Daarnaast zijn we massaal bezig met het vergroenen van de begraafplaatsen. Zo telt de centrale begraafplaats Halle intussen al 107 extra bomen. We maken ook volop werk van de oproep van BOS+ om een heldenbos aan te planten om de helden van corona te eren. We stellen een stuk grond beschikbaar en werken samen met het Agentschap Natuur en Bos om dit te realiseren.’
‘De stad doet dit natuurlijk niet alleen,’ zegt Bram Vandenbroecke. ‘We werken nauw samen met vier vaste partners: Natuurpunt, het Agentschap Natuur en Bos, het Regionaal Landschap Zennevallei en de Natuurgidsen. Dit samenwerkingsverband heeft de voorbije jaren enorm veel opgeleverd.’ Ook voor milieuambtenaar Stijn Garain is deze samenwerking heel belangrijk. ‘Het verhaal van bosuitbreiding is er eentje van erkenning en vertrouwen.
We kennen onze partners intussen zeer goed. We trekken onze laarzen aan om samen te gaan kijken op het terrein, we nemen het voor elkaar op in moeilijke omstandigheden en we halen alles uit de kast om bosuitbreiding te realiseren. Dat betekent niet dat het altijd rozengeur en maneschijn is. We verschillen wel eens van mening, maar we hebben vertrouwen in elkaar en we erkennen elkaars rol en specialisatie. We raden andere gemeenten zeker aan om op zoek te gaan naar partners, of het nu gaat om vzw’s, overheden of buurgemeenten. Gebruik je netwerk, zo kun je verschillende stappen in één keer zetten.’
De kracht van draagvlak is niet te onderschatten bij bosuitbreiding. Schepen Bram Vandenbroecke vertelt dat ze er in Halle alle moeite voor doen. ‘We betrekken mensen bij boomplantacties, zoeken inwoners die groen voor hun deur willen realiseren en proberen het belang van bossen en bomen te benadrukken. Mensen kijken soms naar een stad en zien alleen een volgebouwde omgeving, maar niets is minder waar. We willen groen in de stadskern en in de straten laten primeren. Zo bieden we bijvoorbeeld een subsidie voor iedereen die een klimplant tegen de gevel zet.’
Volgens milieuambtenaar Stijn Garain is het constant een afweging tussen ecologie en recreatie. ‘Er moet niet alleen méér groen zijn, het groen moet ook iets betekenen voor de mensen. Het is niet altijd makkelijk om een evenwicht te vinden tussen groen en toegankelijkheid, maar het is wel een manier om het draagvlak bij de bevolking te vergroten, bijvoorbeeld door speelbossen aan te planten.’ Het belang van een groene omgeving anno 2021 – daar is iedereen het over eens. ‘Het parkje om de hoek is zo belangrijk als we onze omgeving leefbaar willen houden,’ zegt Stijn Garain. ‘Veel mensen snakken naar groen dicht bij huis, zodat ze zich niet ver hoeven te verplaatsen om te gaan wandelen. Groen is geen luxe meer. Het is een noodzaak geworden.’
Schepen Bram Vandenbroecke is ervan overtuigd dat groen gelukkig maakt, en gezond. ‘We hopen andere gemeenten dan ook te inspireren met onze acties. Je kunt beginnen bij de kleine dingen, zoals het in kaart brengen van de beschikbare gronden. Daarna is het een kwestie van de juiste partners te selecteren en samen aan de slag te gaan. Zo kan een klein stukje groen uitgroeien tot een mooi verhaal.’ •
Tanne Somers is medewerker van The Middle Men. Heb je zelf bosuitbreidingsplannen of zit je met vragen over een bebossingstraject in je gemeente? Neem dan zeker contact op met de bosalliantie via meerbos@vlaanderen.be.
Voor Lokaal 03 | 2021
Subsidieer de bossen in 3 vragen
1. Welke subsidies kan ik als lokale overheid aanvragen?
Vlaamse lokale overheden en provinciebesturen kunnen twee soorten subsidies aanvragen om extra gronden aan te kopen voor bebossing: de subsidie ‘aankoop van gronden door lokale besturen’ en de subsidie ‘aankoop gronden voor bebossing’. De subsidie ‘aankoop van gronden door lokale besturen’ bedraagt 75% van het aankoopbedrag, inclusief alle aankoopkosten, met een plafond van 5 euro/m². De subsidie ‘aankoop gronden voor bebossing’ is een eenmalige projectsubsidie. De tussenkomst bedraagt 60% van het aankoopbedrag, inclusief alle kosten, met een maximale subsidie van 3,5 euro/m². Meer informatie over de voorwaarden en de digitale aanvraag van de subsidie? Surf naar www.bosteller.be/subsidies of download de brochure op www.natuurenbos.be/aankoop-bebossing-lokalebesturen.
2. Hoeveel bedragen de subsidies voor bebossing?
De tussenkomst is afhankelijk van het aantal vierkante meters bos en de ligging van de gronden. Op www.bosteller.be/subsidies staat een simulator om het bedrag te berekenen.
3. Kunnen inwoners ook subsidies aanvragen om extra bos aan te planten?
Inwoners die graag een stukje grond zouden kopen om te bebossen of al in het bezit zijn van een perceel, kunnen ook een financieel duwtje in de rug krijgen. Zij kunnen, net zoals lokale overheden, de subsidie ‘aankoop gronden voor bebossing’ aanvragen. Daarnaast is er de subsidie ‘bebossing’ voor mensen die al eigenaar zijn van een stuk grond. Deze subsidie bedraagt 2,5 euro/m² voor aanplant en 1,96 euro/m² voor natuurlijke verjonging.
Verwant
