Een lokaal bestuur is een organisatie met een voor de burger cruciale opdracht. Om die te realiseren, heeft het lokaal bestuur een waaier aan diensten. Daarvoor zijn medewerkers nodig die op professionele en duurzame wijze worden ingezet.
Een raadslid maakt mee de grote strategische keuzes en controleert of die effectief gerealiseerd worden. Je kijkt ook toe of het schepencollege /het vast bureau en de algemeen directeur hun rol als werkgever zorgvuldig opnemen.
Daarvoor is de lokale rechtspositieregeling (aangevuld met het arbeidsreglement en de deontologische code) een belangrijk instrument. De rechtspositieregeling, het arbeidsreglement en de deontologische code zijn de reglementen van de gemeente en van het OCMW waarin de rechten en plichten van het personeel opgenomen zijn. Daarin staan de keuzes vervat die het bestuur op personeelsvlak neemt: statutaire of contractuele aanwervingswijze, de grote principes over werving & selectie van het personeel, de carrièremogelijkheden, het verloningsbeleid (salarissen, toelagen, vergoedingen, cafetariaplannen, extralegale voordelen…), verlofmogelijkheden, feedback en evaluatie, deontologie en tucht, en ontslag. Het gaat met andere woorden om de regels die een weerslag hebben op het salaris en de arbeidsvoorwaarden van het personeel. Een bestuur beschikt weliswaar over lokale autonomie om het personeelsbeleid vorm te geven, maar het moet dat wel doen binnen de wettelijke contouren. Het belangrijkste kader is het Decreet Lokaal Bestuur en het Rechtspositiebesluit van 27 januari 2023.
In principe past het OCMW op het OCMW-personeel de gemeentelijke rechtspositieregeling, arbeidsreglement en deontologische code toe. Met uitzondering van de deontologische code die voor gemeente- en OCMW-personeel samen opgesteld en door beide raden goedgekeurd wordt, kan de OCMW-raad afwijken van de gemeentelijke rechtspositieregeling (en arbeidsreglement) voor specifieke OCMW-functies (bijv. maatschappelijk werker) en/of voor OCMW-personeel in specifieke zorg- en welzijnsdiensten (bijv. woonzorgcentra, thuiszorgdiensten, OCMW-kinderopvang). Ook binnen de gemeentelijke en OCMW-diensten kan er op objectieve wijze gemotiveerd onderscheid gemaakt worden tussen personeelsgroepen onderling (bijv. andere regels voor continudiensten dan voor ploegenarbeid of dan voor 9-tot-5-jobs).
De rechtspositieregeling en aanverwante documenten maken de juridische link tussen de lokale dienstverlening en het personeelsbeleid.
Het organogram geeft de organisatiestructuur van de diensten van de gemeente en van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn weer, duidt de gezagsverhoudingen en de functies aan waaraan het lidmaatschap van het managementteam is verbonden.
Als raadslid is het ook nuttig om op de hoogte te zijn van de afspraken tussen bestuur en administratie. Minstens aan het begin van elke gemeentelijke legislatuur sluit de algemeen directeur, mede namens het managementteam, immers een afsprakennota met het college van burgemeester en schepenen, met de burgemeester, met het vast bureau, met de voorzitter van het vast bureau, met het bijzonder comité voor de sociale dienst en met de voorzitter van het bijzonder comité voor de sociale dienst. In die afsprakennota worden de engagementen opgenomen over de wijze waarop de algemeen directeur en de overige leden van het managementteam met het college van burgemeester en schepenen, de burgemeester, het vast bureau, de voorzitter van het vast bureau, het bijzonder comité voor de sociale dienst en de voorzitter van het bijzonder comité voor de sociale dienst samenwerken om de beleidsdoelstellingen te realiseren, en over de omgangsvormen tussen bestuur en administratie.
